Het belang van een goede cranklengte

Geschreven door: Aron Kremer/ de Biomechanieker

Met veel plezier heb ik deze blog geschreven voor Triathlon365. Geen enkel onderdeel van de fiets wordt zo onderschat als de cranks. Het belang van dit onderdeel voor alle fietsers maar ook zeker voor triatleten is enorm. Ik zeg soms gekscherend: ‘De lengte van het crankstel is belangrijker dan de maat van het frame’. Om hiermee duidelijk te maken wat een impact dit onderdeel heeft op de gehele fietsbeweging. Het is namelijk typisch een onderdeel waar bij de aankoop en verkoop van fietsen maar minimale aandacht voor is. Hierdoor zien wij veel wielrenners en triatleten bij onze fietsmetingen/bikefitting met een verkeerde maat crankstel.

De fietsbeweging hangt eigenlijk volledig samen met het ronddraaien van het crankstel. Het dient als hefboom om kracht over te brengen op de ketting, welke in zijn geval de cassette en daarmee het achterwiel in gang zet. Maar wanneer deze hefboom niet de goede maat heeft kan dit serieuze klachten of een sterk verminderde effectiviteit in de pedaalslag tot gevolg hebben.

Graag weten wat een goede cranklengte kan betekenen voor u tijdens het rijden van een triathlon? Lees dan hieronder verder.

Veel voorkomende maten

In Nederland zijn de meest voorkomende maten van cranks 170mm, 172,5mm en 175mm. Grote kans dat uw fiets afgemonteerd is met één van deze cranklengtes. Een verschil tussen de kleinste (170mm) en grootste maat (175mm) van 5 millimeter. In de omwenteling 1 centimeter. Erg weinig als je er over nadenkt. Hiermee willen we korte mensen van bijvoorbeeld 155 centimeter goed laten fietsen, maar ook lange mensen van bijvoorbeeld 197 centimeter. Een verschil van 43 centimeter in lengte, en waarschijnlijk ook ruim 20 centimeter in binnenbeenlengte. De eerste persoon krijgt waarschijnlijk een XS-frame aangemeten en de tweede persoon een XL-frame. Wat vele centimeters verschil inhoudt op alle mogelijke maten van het frame. Terwijl in de meeste gevallen er hooguit 5 millimeter verschil zit in de cranklengte, best gek toch?
Waar het probleem in zit zijn niet de langere mensen van 180 centimeter +, daar is vaak wel één van deze drie maten geschikt voor omdat ze voldoende binnenbeenlengte hebben om deze maten crankstel rond te draaien zonder hun gewrichten of rug te overbelasten. Dit laatste is helaas wel vaker het geval bij mensen onder de 180 centimeter.

Natuurkundig of biomechanisch

Van oudsher is in het wielrennen, of de fietsindustrie in zijn algemeen, het idee dat we een behoorlijk lange hefboom(crankstel) nodig hebben om veel kracht te kunnen genereren. Natuurkundig klopt dit principe natuurlijk ook, alleen biomechanisch ligt dit anders. Het is zelfs zo dat wanneer het crankstel te lang is er veel kracht verloren gaat doordat er pas later in de omwenteling kracht geleverd kan worden (zie foto 1 voor extra uitleg).
Daarnaast liggen zoals net beschreven blessures door overbelasting op de loer. De meest voorkomende klachten die wij zien door te lange cranks zijn: knieklachten, ‘zwabberende’ benen, onderrug- en heupklachten, rug- en nekklachten.

Foto 1

Andere cranklengtes

Gelukkig zijn er wel kleinere maten cranks te krijgen, hetzij een stuk lastiger.
Als we het over HollowTech cranks (moderne cranks) hebben zijn sinds een paar jaar 160 mm en 165 mm cranks van Shimano steeds beter te verkrijgen. Eerst alleen als je ze uit Duitsland of Engeland haalde, maar inmiddels zijn ze ook in Nederland verkrijgbaar. Sram verkoopt al jaren 167,5 mm cranks, deze moet je vaak nog wel uit het buitenland laten komen.
Een aantal fietsfrabrikanten produceren hun eigen cranks. Ook bij diverse van dit typen cranks zijn 165 mm cranks steeds beter verkrijgbaar.
Voor ouderwetse trapassen is het een stukje makkelijker. Daar verkoopt bijvoorbeeld Miche diverse maten onder de 170 mm. Maar niet veel mensen fietsen nog met deze technologie uit het verleden rond.
In Japan worden diverse merken Hollowtech cranks gemaakt in alle maten tussen de 120 mm en 170 mm, al moet je wel Japans spreken of beschikken over een tolk om deze te kunnen bestellen.
Dit bovenstaande geeft aan dat het niet altijd gemakkelijk is om aan kortere cranklengtes te komen. De Coronacrisis heeft hier nog een schepje bovenop gedaan.

Het belang van een correcte lengte crankstel

Hierboven heeft u al een aantal redenen kunnen lezen waarom het belangrijk is met een goede cranklengte in de rondte te rijden. Zelfs 2,5 mm korter kan soms veel verlichting geven in de gewrichten of spieren. Een crank is namelijk ook niet aan te passen, de maat moet dus goed zijn. Een frame kan ‘aangepast’ worden door de stand van het zadel of stuur te wijzigen door middel van een andere stuurpen of zadelpen. Waardoor we soms frames die een maat te groot of te klein zijn toch nog passend kunnen maken.

Daarnaast zet het crankstel de fietsbeweging in gang en is alles wat daarna komt in de fietspositie in samenhang met deze beweging. Heel vaak kan een aanpassing van een crankstel naar een andere lengte in combinatie met een goede afstelling uw klachten op de fiets wegnemen en hiermee het fietsplezier vergroten!

Goede cranklengte voor de Triathlon
Als we de positie op een tijdritfiets onder de loep nemen in vergelijking met de positie op een standaard racefiets valt vooral de diepere positie van het bovenlichaam op. Dit is inherent aan het fietsen met een opzetstuur of complete tijdritfiets. Aerodynamica is uiteraard van belang om een snelle tijd neer te kunnen zetten, een tijdritstuur helpt hier bij. Dit houdt echter ook in dat de impact van de cranklengte vele malen groter is dan op een standaard racefiets. Hoe dieper je komt te zitten, hoe sneller er een verhoogde druk op de heupen en onderrug opgebouwd zal worden. Bovendien komt het punt waarop je kracht kan zetten in de omwenteling weer iets verder in de omwenteling te liggen. Extra belangrijk dus om op de triathlon- of tijdritfiets een correcte maat crankstel te hebben. Dit kan echt een enorm verschil maken in comfort en effectiviteit tijdens dit onderdeel van de triathlon. Bijkomend voordeel is dat dit ook merkbaar zal zijn bij het starten van het afsluitende looponderdeel. Als het lichaam minder te lijden heeft gehad tijdens het fietsen kun je hier je voordeel mee pakken tijdens het lopen.
Wij raden klanten met een tijdritfiets of racefiets met opzetstuur die specifiek gebruikt wordt voor de triathlon aan om een 2,5 mm kortere crank te monteren dan op de standaard racefiets. Dit vergroot het comfort en effectiviteit in de aerodynamische zitpositie.

Onze richtlijnen in cranklengte voor de triathlon

Hieronder vindt u 2 tabellen met richtlijnen voor de lengte van het crankstel specifiek voor de triathlon per centimeters binnenbeenlengte. De 1e tabel geeft onze richtlijnen weer voor volwassen triatleten, de 2e tabel geeft onze richtlijnen voor jeugdtriatleten tot en met 16 jaar weer. Let op: In diverse gevallen wijken we met ons advies af van deze richtlijnen. Bijvoorbeeld door beperkte flexibiliteit, oude of huidige blessures, leeftijd, buikvet, etc.

Wij helpen u graag verder bij het optimaliseren van uw fietspositie. Kom langs voor een fietsmeting/ bikefitting bij www.debiomechanieker.nl in Heenvliet of Rotterdam.

Graag de goede lengte crank weten voor uw gewone racefiets? Lees dan deze blog:

https://debiomechanieker.nl/2022/07/07/een-goede-cranklengte/