Triathlonwedstrijden worden uitgevoerd over verschillende afstanden en trekken atleten van over de hele wereld aan. In dit artikel lees je alles over de diverse triathlonafstanden en de huidige records. Ook duiken we in de geschiedenis van de triathlon en geven we een uitgebreide uitleg over wat deze sport precies inhoudt.
Wat is een triathlon?
Een triathlon is een multisport, ook wel multidisciplinaire sport genoemd. Een wedstrijd bestaat uit drie achtereenvolgende onderdelen: Zwemmen, fietsen en hardlopen. Tijdens een triathlonwedstrijd concurreren sporters om als snelste de drie sporten achter elkaar te voltooien. Ook de tijd die men kwijt is tijdens de overgang tussen de drie sporten wordt meegeteld. De sport wordt wereldwijd beoefend. Triathlon is in 1989 toegevoegd aan de Wereldspelen, in 2000 aan de Olympische spelen en sinds 2016 als Paralympische sport (Paratriathlon). Mannen en vrouwen strijden doorgaans in afzonderlijke wedstrijden tegen elkaar.
Het woord stamt uit het Grieks van τρεῖς of treis (drie) en ἆθλος of athlos (competitie). Het hoogste bestuursorgaan is de International Triathlon Union (ITU). De Europese bond heet de ETU. In Nederland is de NTB (Nederlandse Triathlon Bond) het landelijk overkoepelend orgaan voor de behartiging van de belangen van de triathlon- en duathlonsport.
Meerdere afstanden
Triathlonwedstrijden worden uitgevoerd over meerdere afstanden. Zo bestaan er mini-triatlons (vaak voor kinderen), sprintafstanden en ultra-triathlons. De triathlon afstanden waar de meeste mensen voor trainen zijn de kwart (olympische afstand), halve (middle distance) en de hele afstand. Bij veel mensen is de meest bekende afstand de hele afstand, ook wel full distance genoemd. Een full distance wedstrijd bestaat uit:
3.8 km zwemmen, 180 km fietsen en 42,2 km hardlopen
Welke triathlon afstanden zijn er?
Er worden per bond, per land en soms per vereniging weer andere afstanden erkend. Wij hebben alle bekende afstanden op een rij gezet. Eerst zie je een duidelijk overzicht in een tabel, daarna lees je per afstand een uitleg en de huidige records voor de afstanden.
Overzicht triathlon afstanden in een tabel
Naam afstand | Afstand zwemmen | Afstand fietsen | Afstand lopen |
Mini triatlon / Ironkids | Vanaf 100 meter / 0.1 km | Vanaf 5 m | Vanaf 1 km |
Novice (Australië) | 300 m / 0,3 km | 8 km | 2 km |
3-9-3 | 300 m | 9 km | 3 km |
Halve sprint | 375 m / 0,375 km | 10 km | 2,5 km |
Supersprint | 400m / 0,4 km | 10 km | 2,5 km |
Novice (Europa) | 400 m / 0,4 km | 10 km | 2.5 km |
Achtste triatlon / Sprint | 500 m / 0,5 km | 20 km | 5 km |
ITU sprint afstand | 750 m / 0,75 km | 20 km | 5 km |
Kwart triatlon | 1000 m / 1 km | 40 km | 10 km |
ITU Olympische afstand | 1500 m / 1,5 km | 40 km | 10 km |
111 afstand | 1000 m / 1 km | 100 km | 10 km |
Halve triathlon / halve afstand / Ironman 70.3 / middenafstand / Midden | 1900 m / 1,9 km | 90 km | 21,1 km |
ITU O2 | 3000 m / 3 km | 80 km | 20 km |
222 afstand | 2000 m / 2 km | 200 km | 20 km |
ITU O3 | 4000 m / 4 km | 120 km | 30 km |
Ironman 140.6 / hele triatlon / hele afstand / Lang | 3800 m / 3.8 | 180 km | 42,2 km |
Ultra-triathlons | Langer dan de hele afstand | Langer dan de hele afstand | Langer dan de hele afstand |
Moeten triathlons altijd dezelfde afstand hebben?
Nee, triathlons zijn niet noodzakelijk beperkt tot deze voorgeschreven afstanden. Afstanden kunnen elke combinatie zijn van de afstand die door de organisatoren van de race is ingesteld om te voldoen aan verschillende afstandsbeperkingen of om een bepaald type atleet aan te trekken.
Hoe is de standaard ITU Olympische afstand bedacht?
De standaard Olympische afstand van 1,5/40/10 werd bedacht door Jim Turl. Hij was al een lange tijd actief met triathlon-wedstrijden halverwege de jaren tachtig. Hij en zijn partner Carl Thomas organiseerden van 1982 tot en met 1997 triathlons.
Individuele evenementen en team relays
De meeste triathlons zijn individuele evenementen. Een ander formaat is de team relay (estafettetriathlon), waarbij een team om de beurt meedoet aan de race. Elke deelnemer moet een segment van zwemmen, fietsen of hardlopen voltooien. De ITU Team Triathlon wereldkampioenschappen begonnen met twee afzonderlijke classificaties voor mannen en vrouwen. In 2009 nam het een 4×4 gemengd relayformaat aan, waarbij elk team twee mannen en twee vrouwen heeft. De Olympische Jeugdspelen hebben ook een 4x gemengd estafette-triathlonevenement.
Triathlon records
Hieronder zie je een overzicht van huidige records omtrent triathlon. Records hebben bij triathlons niet dezelfde waarde als bij andere sporten. De omstandigheden per wedstrijd zijn namelijk enorm verschillend. Zo heeft de ene wedstrijd bijvoorbeeld een vlak fietsgedeelte en bij een andere wedstrijd fiets je door de bergen. Ook de records voor het zwemgedeelte kunnen worden beïnvloed door zware stromingen. Weersomstandigheden, zoals warmte en wind spelen natuurlijk ook een hele grote rol.
Huidige triathlon records mannen
Evenement | Record | Atleet | Wedstrijd |
Hele triathlon | 7:23:24 | Magnus Ditlev | Challenge Roth 2024 |
Olympische afstand | 1:40:19 (38km fietsen, 2km korter dan normaal) | Alex Yee | WTC Series Cagliari |
Tijdens de Olympische spelen | 1:45:01 | Alistair Brownlee | Rio 2016 |
Wist je dat Wist je dat Kristian Blummenfelt, de gouden medaillewinnaar van de Olympische Spelen in Tokyo, op 21 november 2021 een opmerkelijke prestatie leverde tijdens de Ironman Cozumel? Hij zette een nieuwe “wereldrecord” tijd neer. Daarbij moet zeker worden vermeld dat het zwemonderdeel in deze wedstrijd met de stroom mee was. Hoewel de omstandigheden deels bijdroegen aan zijn snelle zwemtijd, heeft Ironman deze prestatie officieel erkend als het “wereldrecord”. Het is belangrijk om te weten dat Ironman een specifieke organisatie is en dat hun snelste tijden niet noodzakelijkerwijs als het officiële triathlon lange afstand record worden gezien.
Triathlon records vrouwen
Evenement | Record | Atleet | Wedstrijd |
Full distance triathlon | 8:02:38 | Anne Haug | Challenge Roth 2024 |
Olympische afstand | 1:49:43 | Emma Snowsill, | ITU World Champsionship finele 2010 |
Tijdens de Olympische spelen | 1:55:36 | Flora Duffy | Ironman New York 2012 |